Błogosławiony Hieronim wygłasza sentencję, iż „tłusty brzuch nie rodzi subtelnej myśli” i dalej dodaje „słaby to nauczyciel, który z pełnym żołądkiem rozprawia o poście”.

Spróbuję zatem, korzystając z dziedzictwa pobożnych i wstrzemięźliwych nauczycieli, przybliżyć istotę postu i jego znaczenie.

Post jest ustanowieniem Bożym, kiedy to jeszcze w raju przykazał go pierwszym ludziom: „Ale z drzewa poznania dobra i zła nie wolno ci jeść, bo gdy z niego spożyjesz, niechybnie umrzesz” (I Moj. 2,17). Mojżesz pościł przed tym, jak otrzymał od Boga Dekalog: „ I był tam Mojżesz u Jahwe czterdzieści dni i czterdzieści nocy, i nie jadł chleba, i nie pił wody. I napisał na tablicach słowa przymierza – Dziesięć Słów” (II Moj. 34,28). Pościli również przez czterdzieści dni prorok Eliasz i król Dawid oraz pokutujący grzesznicy: „ Nawróćcie się do Mnie całym swym sercem, przez post i płacz, i lament” (Joel, 2,12). Pościł św. Jan Chrzciciel i Sam Pan Jezus Chrystus: „ Wtedy Duch wyprowadził Jezusa na pustynię, aby był kuszony przez diabła. A gdy przepościł czterdzieści dni i czterdzieści nocy, odczuł w końcu głód” (Mt. 4,1-2). Post występuje wśród pierwszych chrześcijan: „W Antiochii, w tamtejszym Kościele byli prorokami i nauczycielami Barnaba i Szymon zwany Niger, Lucjusz Cyrenejczyk i Manaen, który wychowywał się razem z Herodem tetrarchą, i Szaweł. Gdy odprawiali publiczne nabożeństwo i pościli, rzekł Duch Święty: „Wyznaczcie mi już Barnabę i Szawła do dzieła, do którego ich powołałem”. Wtedy po poście i modlitwie oraz po włożeniu na nich rąk, wyprawili ich”. (Dz. Ap. 13,1-3). Św. Ap. Paweł w swych listach mówi o postach i nie tylko w odniesieniu do pokarmu, ale również o wstrzemięźliwości małżonków.

W Starym Testamencie naród Izraela miał polecenie ofiarowywać Bogu dziesięcinę ze wszystkiego, co nabyli. Czyniąc tak otrzymywali błogosławieństwo we wszystkich swych sprawach. Wiedząc o tym święci Apostołowie ustanowili i przekazali nam jako pomoc i dobro dla naszych dusz coś jeszcze większego i wznioślejszego - żebyśmy z dni naszego życia wydzielali dziesięcinę i poświęcali ją Bogu, abyśmy w ten sposób otrzymali błogosławieństwo we wszystkich naszych sprawach oraz byśmy corocznie oczyszczali się z grzechów, które popełniliśmy w ciągu całego roku. Takie pojmowanie dziesięciny zostało zastosowane przez pierwszych chrześcijan w odniesieniu do Wielkiego Postu, a Abba Doroteusz podkreśla dokładność Cerkwi, ponieważ odejmując soboty, niedziele od czterdziestu dni Wielkiego Postu i dodając połowę wielkiej i świętej nocy Zmartwychwstania wychodzi dokładnie dziesiąta część roku, to znaczy 36 i pół dnia.